تامین دلیل در پروژه‌های عمرانی چیست؟

[زمان تقریبی مطالعه : ۴ دقیقه]

تامین دلیل در پروژه‌های عمرانی چیست؟

طرح دعوا مستلزم تشریفات معینی است که با تقدیم دادخواست آغاز می‌شود. دادخواست که اصطلاحاً به آن عرض حال نیز می‌توان گفت عبارت از ورقه‌ای است که ضمن آن کسی که مدعی حقی است (خواهان)،کتباً درخواست رسیدگی به آن و احقاق حقوقش را با دعوت طرف و معارض خود به دادرسی از طریق اقاله دعوی حقوقی، از مراجع قضایی می‌نماید.

دادخواست برگ مخصوص چاپی است و دارای ستون‌های خواهان، خوانده، خواسته، ستون دلایل و منضمات و محلی برای تشریح دعوی است.

ممکن است در اثر گود برداری غیر اصولی و ناایمن همسایه مجاور به ملک دیگران خسارت وارد گردد.

طرح درخواست تأمین دلیل و تنظیم صحیح آن به عنوان مقدمه ای برای طرح دعوی مطالبه خسارت می تواند به شخص خسارت دیده برای پیشبرد دادخواهی کمک نماید.

در اینجانب ضمن ارائه متن ساده از یک نمونه دادخواست تأمین دلیل برای برآورد خسارات وارده به ساختمان و ثبت و ضبط وضعیت ملک ، نکات دیگری در مورد تنظیم دادخواست تأمین دلیل و مسائل مرتبط با آن فرض می نمائیم.

۱- نمونه دادخواست تأمین دلیل جهت برآورد خسارات  ناشی از عملیات عمرانی ملک

تأمین دلیل اقامه دعوی محسوب نمی شود بنابراین عبارت صحیح چنین اقدام حقوقی ای، درخواست تأمین دلیل است اما عملاً درخواست تأمین دلیل روی فرم دادخواست های حقوقی تنظیم می شود.

بر اساس فرمت دادخواست های موجود می توان نمونه متن زیر را پیشنهاد داد:

خواهان : الف

خوانده : ب

خواسته بهای آن : درخواست تأمین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری برای ثبت و ضبط گودبرداری غیر اصولی و ناایمن همسایه مجاور و برآورد خسارات وارده

دلایل و ضمائم :

تصاویر کارت ملی خواهان و سند مالکیت ، معاینه محل ، تحقیقات محلی و عکسهای مأخوذه از محل

شرح دادخواست :

ریاست محترم شورای حل اختلاف

با سلام احتراماً اینجانب           به عنوان خواهان به عرض می رساند به استناد تصویر مصدق سند مالکیت پـیوست بـنده مالک رسمی شش دانگ یکباب منـزل مسکونی واقع در تـهران ، خیابان         

  کوچه            پلاک       باشم.

ملک کلنگی خوانده دعوی در مجاورت ملک بنده و در سمت غرب آن واقع شده است.

اخیراً ایشان در مقام تخریب بنای قدیمی و احداث بنای جدید بر آمده اند ولی در اثر گود برداری غیر اصولی و به گواهی عکس های مأخوذه، دیوارهای ملک بنده شکسته و بنای خانه بنده به شدت آسیب دیده است.

از طرفی عملیات عمرانی غیراستاندارد مشارالیه همچنان ادامه دارد و توجهی به هشدارهای بنده و عواقب اقدامات خطرناک خود می نماید.

با عناین با این مراتب و در راستای ماده ۱۴۹ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب استدعا دارم ضمن تعیین یکی از کارشناسان رسمی دادگستری و مجرب و ذی صلاح در رشته راه و ساختمان ، میزان خسارات وارده به ملک بنده و نیز وضعیت فنی و عمرانی موجود و جاری عملیات ساختمانی خوانده و مخاطرات حتمی آن ،ثبت و ضبط گردیده و در قالب نظریه کارشناس در اختیار بنده قرار داده شود.

با تشکر 

۲- مستند قانونی تنظیم نمونه دادخواست تأمین دلیل

مواد ۱۴۹ تا ۱۵۵ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مستند اصلی درخواست یا دادخواست تأمین دلیل می باشند.

عین مواد قانونی بالا در زیر درج می گردد:

ماده ۱۴۹ – در مواردی که اشخاص ذی نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یامتعسر خواهد شد، می توانند از دادگاه درخواست تامین آنها را بنمایند. مقصود از تامین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از اینگونه دلایل است

ماده ۱۵۰ – درخواست تامین دلیل ممکن است درهنگام دادرسی و یا قبل از اقامه دعواباشد

ماده ۱۵۱ – درخواست تامین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیرباشد:

۱ – مشخصات درخواست کننده و طرف او.

۲ – موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تامین دلیل می شود.

۳ – اوضاع و احوالی که موجب درخواست تامین دلیل شده است.

ماده ۱۵۲ – دادگاه طرف مقابل را برای تامین دلیل احضار می نماید ولی عدم حضور او مانع ازتامین دلیل نیست. در اموری که فوریت داشته باشد دادگاه بدون احضار طرف اقدام به تامین دلیل می نماید.

ماده ۱۵۳ – دادگاه می تواند تامین دلیل را به دادرس علی البدل یا مدیر دفتر دادگاه ارجاع دهد. مگر در مواردی که فقط تامین دلیل مبنای حکم دادگاه قرار گیرد در این صورت قاضی صادرکننده رای باید شخصا اقدام نماید یا گزارش تامین دلیل موجب وثوق دادگاه باشد.

ماده ۱۵۴ – درصورتی که تعیین طرف مقابل برای درخواست کننده تامین دلیل ممکن نباشد، درخواست تامین دلیل بدون تعیین طرف پذیرفته وبه جریان گذاشته خواهدشد.

ماده ۱۵۵ – تامین دلیل برای حفظ آن است و تشخیص درجه ارزش آن در موارد استفاده، بادادگاه می باشد.

هر چند در ماده ۱۵۱ از امکان طرح درخواست تأمین دلیل شفاهی سخن رانده شده است اما عملاً به درخواست های تأمین دلیل شفاهی توجهی نمی شود و ذی نفع جهت طرح درخواست تأمین دلیل بر روی فرم دادخواست حقوقی ارشاد می گردد.

بایستی توجه داشت قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال  ۱۳۹۷ می باشد و بر اساس ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۹/۱۰/۹۴ رسیدگی به درخواست تامین دلیل در شورای حل اختلاف انجام می پذیرد.

۳- آیا تأمین دلیل و نتیجه دادخواست تأمین دلیل برای دادگاه لازم الاتباع است ؟

پاسخ این سوأل در ماده ۱۵۵ قانون آئین دادرسی مدنی به این بیان آمده است : تأمین دلیل برای حفظ آن است و تشخیص درجه ارزش آن و مواد استفاده ، با دادگاه است.

آنچه بیان شد توضیح و نمونه ساده ای  از دادخواست تأمین دلیل بود.

بدیهی است که به فراخور نوع و خواسته دعوی، می توان نمونه های دیگری از دادخواست تأمین دلیل مثلاً نمونه دادخواست تأمین تغییر شغل مغازه دارای سرقفلی ، نمونه دادخواست تأمین دلیل وقوع      غبن در معامله ، نمونه دادخواست تأمین دلیل برای ثبت و ضبط خسارات وارده به اتومبیل و… ارائه داد.