یکی از مسائل مهم در بحث پایدار سازی گود و خاک برداری پروژه های ساختمانی، طراحی گود برداری با شیب پایدار است. این طراحی برای قسمتهایی از خاکبرداری که بارهای جانبی ناشی از ساختمانهای مجاور وجود دارد، حائز اهمیت است.
ایجاد پایداری مناسب به هنگام گودبرداری ، یکی از مراحل مهم ساختمان سازی و امری ضروری است. یکی از روش های پایدارسازی ، طراحی گود برداری با شیب پایدار است که به مفهوم استفاده از ظرفیت باربری خود خاک جهت پایدار نمودن دیواره گود می باشد. در صورت فراهم بودن شرایط لازم، این روش از اقتصادی ترین روش های پایدارسازی گود محسوب می گردد. در واقع در خاکبرداری های وسیع با احجام بالای خاکبرداری ، غالبا بکارگیری مهاربندی های عرضی در جهت عمود بر دیواره غیراقتصادی و غیر اجرایی می باشد. علاوه بر صرفه جویی در هزینه، طراحی گود برداری با شیب پایدار موجب صرفه جویی در زمان نیز می گردد.
طراحی گود برداری با شیب پایدار در آیین نامه:
مطابق بند ۷-۳-۳-۴-۸ مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان ، در صورتی که طراحی گود برداری با شیب پایدار انجام شود جهت تعیین خطر پذیری گود باید از جدول زیر استفاده گردد.
جدول ۱- ارزیابی خطر گود با شیب پایدار
| عمق گود | خطر گود |
| کمتر از ۹ متر | معمولی |
| بین ۹ تا ۲۰ متر | زیاد |
| بیش از ۲۰ متر | بسیار زیاد |
در صورتی که بر اساس جدول ۱، خطر گود معمولی باشد، باید مسئولیت طراحی گود برداری با شیب پایدار بر عهده مهندس طراح ساختمان و در صورتی که خطر گود زیاد باشد، باید مسئولیت طراحی گود برداری با شیب پایدار بر عهده یک شرکت مهندسی ژئوتکنیک ذیصلاح واگذار گردد. همچنین در صورتی که خطر گود بسیار زیاد باشد و یا ساختمان مجاور گود به صورت بسیار حساس ارزیابی گردد، مسئولیت طراحی گودبرداری باید توسط یک شرکت مهندسی ژئوتکنیک ذیصلاح، عملیات پایدارسازی گود توسط پیمانکار ذیصلاح و نظارت بر اجرای پیمانکار توسط ناظر ذیصلاح انجام گردد. ضمنا تغییر شکل های افقی و قائم سازه مجاور و دیواره گود تا قبل از پایدارسازی دائم گود باید اندازه گیری و پایش شود.
وظیفه مهاربندی عرضی در طراحی گود برداری با شیب پایدار چیست؟ در خاکبرداری های وسیع ،که لازم است حجم عظیمی از خاک برداشته شود، استفاده از مهاربندی عرضی در جهت عمود بر دیواره معمولا غیر اقتصادی ، و در بسیاری از موارد نیز عملا غیر اجرایی است. در گودبرداری های کوچکتر ،مقایسه بین استفاده از مهاربندی عرضی یا اجرای دیواره گود به صورت شیبدار و انتخاب یکی از این دو گزینه بستگی به میزان فضای قابل دسترس و نیز ملاحظات اقتصادی دارد.
به طور کلی می توان گفت که طراحی گود برداری با شیب پایدار از نظر هزینه مستقیم و زمان اجرا ،در مقایسه با سایر روش های نگهداری خاک اقتصادی تر است.
طراحی گود برداری با شیب پایدار هنگامی موثر است که بتوانیم شیب را داخل زمین مورد نظر اجرا کنیم و دبی آب زیرزمینی ای که به شیب وارد می شود کم باشد یا بتوانیم آن را کنترل کنیم .
انتخاب زاویه شیب در طراحی گود برداری با شیب پایدار حائز اهمیت است. انتخاب زاویه شیب در اینگونه خاکهای رس ،به تبعات ناشی از لغزش و گسیختگی شیب بستگی دارد. در صورتی که براثر لغزش خاک ایمنی به خطر نیفتد می توانیم هزینه اقتصادی تعمییرات شیروانی در صورت لغزش خاک را محاسبه کرده و آن را با هزینه واقعی افزایش زاویه شیب که پایداری بیشتری را برای شیب موجب می شود مقایسه کنیم.
