چگونه کارخانجات را ارزیابی کنیم؟
توسعه بخش صنعت طی دهه‌های گذشته منجر به وجود آمدن کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و مجموعه‌های صنعتی کوچک و بزرگ در سراسر کشور شده است. ارزیابی و قیمت گذاری کارخانجات علاوه بر ارزش عرصه و اعیان و امتیازات تجهیزات و ماشین آلات را نیز شامل می‌شود. بنابراین در این بخش مختصرا بررسی می‌کنیم:
الف) تعیین ارزش عرصه (زمین):
بخش عمده‌ای از کارخانجات کشور در شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی واقع هستند که ارزش گذاری قیمت زمین در این نواحی با کاربردهای شهری متفاوت است. در نواحی صنعتی و شهرک‌های صنعتی، مالکیت زمین از شهرک‌های صنعتی به نیابت از دولت به واحدهای صنعتی واگذار شده است، بخش زیادی از اراضی در این نواحی دارای دفترچه‌های واگذاری با معادل با سند مالکیت ثبتی ارزیابی می‌شوند. به جهت نوع فعالیت در مناطق و شهرک‌های صنعتی، موقعیت قرارگیری در صورت در دسترس بودن امکانات زیربنایی چندان در قیمت عرصه تاثیرگذار نیست، عموما شرکت شهرک‌های صنعتی قیمت زمین را به قیمت تمام شده شامل ارزش زمین خام (بدون کاربری) به اضافه هزینه‌های آماده سازی و تاسیسات زیربنایی محاسبه و به واحدهای صنعتی و به واحدهای صنعتی و صنعتگران با شرایط اقساط بلندمدت واگذار می‌کند. در بخش‌هایی از مجموعه‌های صنعتی که قطعات زمین قابل واگذاری هنوز وجود داشته باشد، قیمت عرصه واحدهای صنعتی دایر با قیمت زمین واگذار شده شرکت شهرک صنعتی تفاوت چندانی ندارد.
ب)ارزش اعیانی (بنای) ملک:
هزینه‌های احداث بنا: شامل هزینه‌های طراحی و تهیه نقشه‌های اجرائی، هزینه نظارت، هزینه مدیریت اجرا، هزینه تهیه مصالح و تجهیزات لازم، هزینه ماشین آلات، هزینه ژئوتکنیک (زمین شناسی) برای تعیین مشخصات زمین محل احداث بنا در پروژه‌های خاص، هزینه دستمزد و سایر هزینه‌های متفرقه.
در واحدهای صنعتی و کیفیت سازه احداثی باید استانداردهای مربوط به واحدهای صنعتی داشته باشد، در اکثر واحدهای صنعتی، سالن تولید و یا مجموعه عملیات اجرایی در سوله مستقر است، امروزه طراحی ساخت و اجرای سوله‌های صنعتی از فونداسیون و اجرای کف تا اجرا و ساخت اسکلت فلزی در دهانه‌های متفاوت و همچنین نوع سقف و مصالح به کار رفته در صورتی که مطابق استانداردهای مربوطه احداث شود، شرایط تقریبا یکسانی دارند. کف واحدهای صنعتی باید به صورت بتنی و قابلیت تحمل بارهای متحرک و ساکن مربوط به طرح استقرار ماشین آلات صنعتی را داشته باشد. اسکلت فلزی سوله‌ها متناسب با ارتفاع و عرض دهانه سوله طراحی و ساخته می‌شوند.
نوع مصالح به کار رفته در دیوارهای پیرامونی سوله‌ها، نوع سقف و پوشش سطوح شیروانی و همچنین عایق بندی مربوط، سیستم نور و روشنایی صنعتی از جمله عوامل تاثیرگذار در قیمت گذاری بخش اعیانی کارخانجات است. کارشناس ارزیاب در گزارش ارزیابی با لحاظ همه موارد، هزینه هر متر مربع احداث سوله را برآورد و اعلام می‌کند و هزینه سایر الحاقیات از قبیل امتیازات و انشعابات آب و برق و گاز و تلفن، وجود تاسیسات سرمایش مانند چیلر و فن کوئل، وجود ژنراتور تامین برق اضطراری، دستگاه‌های امنیتی و غیره را به آن اضافه می‌کنند. در خصوص قیمت محوطه سازی و همچنین اجرای فضای سبز و حصارکشی مجموعه صنعتی نیز قیمت‌ها باید به صورت مجزا در گزارش ارزیابی به تفکیک لحاظ شود.
ج)ارزش گذاری ماشین آلات و تجهیزات
د)ارزش گذاری لوازم خانگی و اداری
