زلزله خاموش زیر پای تهران
مصاحبه دکتر حجازی راد با همشهری تحت عنوان "زلزله خاموش زیر پای تهران" امروز در روزنامه همشهری منتشر شد.
فرونشست اخطارپذیر نیست
فرونشست در علم زمین‌شناسی یک پدیده خطرناک محسوب می‌شود؛ چرا‌که وقوع یکباره آن می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به تاسیسات شهری و سفره‌های زیرزمینی وارد کند.
به‌گفته سعید حجازی‌راد، دکتری تخصصی ژئوتکنیک (خاک) و استاد دانشگاه، فرونشست هر چند یکباره رخ میدهد و ناگهان زمین فرومی‌رود، اما این اتفاق اندک‌اندک به وقوع می‌پیوندد و در یک لحظه اثرات نامهربانی با طبیعت به شکل فرونشست نمایان می‌شود. او در گفت‌وگو با همشهری عوامل مختلفی را در وقوع فرونشست دخیل می‌داند و می‌گوید: «بخشی از فرونشست‌های زمین در تهران مربوط به پروژه‌های عمرانی زیرسطحی مانند تونل‌سازی است که نمونه چنین حادثه‌ای را در مولوی شاهد بودیم و بخشی هم ناشی از تغییر سطح ایستایی آب است که امروزه در دشت‌های جنوب و جنوب‌غرب استان تهران رخ میدهد.» به‌گفته او، در برخی از مناطق تهران مانند بازار، خاک سست است و همواره به دلایل مختلف فرونشست در آنها رخ میدهد: «آنچه در فرونشست‌ها اهمیت دارد، اخطار‌ناپذیری است. به این معنا که عدم‌رصد و پایش مسائل مربوط به فرونشست منجر به وقوع یکباره آن می‌شود؛ به‌نحوی که مردم فرصت واکنش نخواهند داشت؛ به همین دلیل برای کاهش این پدیده خطرناک قبل از هر چیز باید آبخوان‌ها و سفره‌های زیرزمینی احیا شوند. همچنین تمامی تغییراتی که در دشت‌ها ایجاد می‌شود، جمع‌آوری، پردازش و مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا بتوان وقوع این پدیده را به حداقل رساند.»
استفاده از پتانسیل سازمان‌ها و ارگان‌هایی چون وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، شهرداری، منابع طبیعی و... راهکار دیگری است که فرایند فرونشست را کاهش میدهد. به‌گفته حجازی‌راد فرونشست در حالت عادی فرونشست است، اما وقتی رخ میدهد ظرفیت باربری سازه‌ها را کاهش میدهد و وقتی با پدیده زلزله توأم شود، قطعا خسارت‌های سنگین و در برخی از موارد جبران‌ناپذیری را به شهر و شهروندان وارد می‌کند.
فرونشست با قدمتی ۳۰ساله
فرونشست در کشور قدمت ۳۰ساله دارد و هر روز شاهد وقوع این پدیده ناگوار در نقاط و شهرهای مختلف هستیم. به‌گفته مه‌سیما مقدسی، کارشناس‌ارشد مدیریت شهری دانشگاه تهران، بررسی‌های سال۲۰۰۵ میلادی نشان میدهد، ایران سومین کشوری است که به‌دلیل برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی با پدیده فرونشست مواجه شده است. او با اشاره به وضعیت دشت‌های استان تهران می‌گوید: «امروزه بیشترین میزان فرونشست استان تهران در دشت‌های جنوب‌غرب ازجمله شهریار در پهنه ۴۶۰کیلومترمربعی و جنوب‌شرقی ازجمله پاکدشت، ورامین و پیشوا در پهنه‌ای به مساحت ۷۰۰کیلومترمربع رخ میدهد و به‌طور متوسط سالانه حدود ۲۴ تا ۲۵سانتی‌متر فرونشست در این پهنه‌ها اتفاق می‌افتد. این پدیده علاوه بر تاسیسات شهری و بافت‌های مسکونی و کشاورزی به آبخوان‌ها هم آسیب می‌زند؛ به‌نحوی که قابلیت بازگشت به حالت و وضعیت اولیه را نخواهند‌داشت.»
لینک مصاحبه: کلیک کنید!
