داوری پروندههای حقوقی عمرانی
به طور کلی، قراردادهای عمرانی از پیچیدهترین و مفصلترین قراردادهای حقوقی محسوب میشوند. به دلیل وسعت تعهدات و نکات ریز و درشت فنی و حقوقی این قراردادها، نیاز است تا طرفهای قرارداد درک درستی از ارتباط با یکدیگر داشته باشند تا مشکلات حقوقی سد راه انجام پروژه نشوند. اما اغلب اوقات هرقدر هم که قرارداد دقیق تنظیم شود، به دلیل بروز اتفاقات مختلف در حین انجام پروژه، مانند تاخیرهای ناموجه به وجود آمده، طرفین قرارداد به اختلافاتی برمیخورند که نیازمند حل و فصل آن هستند. برای حل اختلاف قراردادهای عمرانی راهحلهای مختلفی وجود دارد که ممکن است در هر مورد از آن استفاده شود.
توضیحات
تهران کارشناس چگونه با قبول داوری قرارداد ها به شما کمک می کند؟
قرارداد های رایج در زمینه ساختمان و ملک می تواند قرارداد مشارکت در ساخت، قراداد پیمان مدیریت ساخت ساختمان، قرارداد بازسازی ساختمان، قرارداد پیمانکاری پروژه ها اشاره کرد که با توجه به فنی بودن موضوع و طول کشیدن قرارداد از تاریخ بستن قرارداد تا چند ماه تا چند سال بعد از آن، خود به خود پتانسیل ایجاد اختلاف نظر بین کارفرما یا مالک و پیمانکار در آن ها وجود دارد.
برای انتخاب داور به یاد داشته باشید که داوری فقط بحث فنی نیست و بلکه ترکیبی از بحث فنی و حقوقی است و داور باید به هر دو آشنا باشد و همچنین شما باید قرارداد مناسبی بنویسید تا داور بتواند بر اساس آن به خوبی کار کند.
گروه کارشناسان رسمی تهران کارشناس متشکل از کارشناسان رسمی دادگستری رشته راه و ساختمان و رشته های دیگر مانند تاسیسات ساختمانی مقیم در تهران و سایر استان های دیگر می تواند با قبول داوری قرارداد ، در زمینه داوری در قرارداد های ملکی و ساختمانی به شما کمک کند.
برای داوری، مزایایی برشمرده اند: از جمله سرعت حل اختلاف، هزینه ی بسیار کمتر و… .
در پرونده های دادگاه های خانواده نیز داوری پیش بینی شده است اما این داوری با داوری مورد بحث در اینجا متفاوت است.
نکات کاربردی در خصوص داوری
۱ . اگر طرفین در یک قرارداد، بند داوری یا همان شرط ارجاع به داوری گنجانده باشند، در صورت ایجاد هر گونه اختلاف، باید ابتدا به داور مراجعه کنند، در غیر اینصورت، اگر بدون مراجعه به داور بخواهند دعوی نزد دادگاه مطرح کنند، دادگاه قرار عدم استماع صادر خواهد کرد، یعنی دادگاه به دعوی رسیدگی نخواهد کرد.
- شرط داوری می تواند در قرارداد اصلی قید شود یا در یک قرارداد جداگانه یا اینکه طرفین دعوی از دادگاه (اعم از دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر و دیوان عالی کشور) درخواست ارجاع به داوری کنند.
- داوری فقط در موضوعات حقوقی (یعنی پرونده هایی که در دادگاه حقوقی مطرح می شود) امکان پذیر است و در پرونده های کیفری، داوری وجود ندارد. البته در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، نهادی تحت عنوان میانجیگری پیش بینی شده است که آیین نامه ی آن نیز در سال ۹۵ تصویب شده است.
- ارجاع داوری راجع به اموال عمومی و دولتی ممنوع است مگر پس از تصویب هیئت دولت و اطلاع مجلس شورای اسلامی (اصل ۱۳۹ قانون اساسی و ماده ۴۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی.) اموال شهرداری نیز جزو اموال عمومی است.
داوری قرارداد مشارکت در ساخت
مشکل دیگر مربوط به شخص داور است که خیلی وقتها، اصلا اطلاعی از قانون ندارد و حتی توان یک نگارش ساده ی حقوقی را ندارد. در پاره ای موارد هم یکی از طرفین قرارداد، داور را از دوستان خود قرار داده است و طرف مقابل، بدون توجه به این مسئله، قرارداد را امضا کرده است؛ وقتی که این قرارداد باعث اختلاف طرفین شده، تازه آن طرف که ساده انگارانه قرارداد امضا کرده متوجه می شود که این داور، نفع طرف مقابل را در نظر می گیرد و نه عدالت و انصاف و احقاق حق را.
مثالی برای این مورد آخر، این است که معمولا در قراردادهای مشارکت در ساخت، مالک و سازنده، شرط داوری قرار می دهند و صاحب بنگاه املاک را به عنوان داور تعیین می کنند. اغلب، دیده شده است که صاحب بنگاه که سواد حقوقی هم ندارد، نفع خود و سازنده را در نظر گرفته و، در نتیجه، مالک متضرر خواهد شد.
چند نکته ی دیگر در خصوص داوری در قراردادها:
۱ . گاهی در قرارداد، پیش بینی شده است که هر کدام از دو طرف یک داور اختصاصی معرفی کند و مشترکا هم برای هر دو، یک داور داشته باشند؛ در این صورت، اگر طرفین در تعیین داور مشترک توافق نکنند، باید با ارسال اظهارنامه و اعلام موعد ده روز برای طرف مقابل برای تعیین و معرفی داور، اقدام شود. در صورتی که طرف مقابل، پاسخی ندهد یا بر یک داور مشترک توافق نکند، باید برای تعیین داور، به دادگاه دادخواست داده شود. نهایتا، دادگاه تعیین داور خواهد کرد.
- طرفین می توانند با توافق به صورت کتبی، داوری را کان لم یکن اعلام کنند.
- فوت یکی از طرفین قرارداد، موجب زوال داوری خواهد شد اما فوت داور، موجب زوال داوری نخواهد بود؛ لذا اگر داور فوت کند و طرفین به داور دیگری توافق نکنند، باید برای تعیین داور جانشین به دادگاه مراجعه شود.
- داور همانند قاضی رسیدگی می کند؛ بنابراین، در صورت نیاز به کارشناس، موضوع را به کارشناس ارجاع خواهد داد یا اگر لازم باشد، در خصوص موضوع تحقیق خواهد کرد. البته داور یا داوران تابع آیین دادرسی مدنی نیستند ولی تابع مقررات داوری از ماده ۴۵۶ تا ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی می باشند (ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی)
- در مواردی که طرفین در قرارداد، نحوه ی ابلاغ رأی داور را مشخص نکرده باشند ابلاغ رأی داور از طریق دادگاه صورت خواهد گرفت، یعنی داور باید از دادگاه تقاضای ابلاغ رأی کند. اگر رأی داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد، باطل است و قابلیت اجرایی ندارد. در اینجا، تسلیم رأی به دادگاه جهت ابلاغ نیز بایستی در فرجه زمانی داوری باشد، در غیر این صورت، خارج از مهلت تلقی و باطل و غیر قابل اجرا خواهد بود.
- دادخواست ابطال رأی داور، باید ظرف بیست روز از ابلاغ رأی داوری صورت گیرد. اگر بعد از بیست روز، دادخواست ابطال رأی داور داده شود، دادگاه قرار رد درخواست صادر خواهد کرد. البته اگر ارجاع امر به داوری توسط دادگاه باشد و دادگاه متوجه بطلان رأی داور شود، رأی را ابلاغ نمی کند و ورود پیدا کرده، در نتیجه، رأی را باطل می کند.
اختلاف در ساختوساز به چه معناست؟
همانطور که گفته شد، ممکن است قراردادهای عمرانی برای ساختوساز، طرفهای متعددی داشته باشند. کارفرما، پیمانکار اصلی، پیمانکاران فرعی، کارگران، طراح داخلی، مهندسان ساختمانی و… افرادی هستند که اگر در فرایند ساختوساز وارد شوند، دارای حقوق و تعهدات مختلفی خواهند بود. در این میان ممکن است به دلیل تفاوتهای تفسیر این افراد از پروژه، مانند پایبندی به ضربالاجلها و پیشرفت ابعاد مختلف پروژه، اختلافاتی بروز کنند. در واقع در اکثر موارد، اختلاف طرفهای قرارداد ناشی از بدفهمی بند خاصی از قرارداد است. در این زمان اصطلاحا گفته میشود که اختلاف در تفسیر قرارداد پیش آمده است و باید از راههای متناسب آن را حل کرد. تنوع روشهای حل اختلاف در زمینههای عمرانی و ساختوساز باعث شده است تا افراد بتوانند روش مناسب با مشکل خود را انتخاب کنند. در ادامه به برخی از مهمترین و موثرترین روشهای حل اختلاف در ساختوسازهای عمرانی اشاره میکنیم.
روشهای حل اختلاف در ساختوسازهای عمرانی
برای آنکه در مواقع مورد نیاز بتوان اختلافات عمرانی را حل و فصل کرد، نیاز است تا روش حل اختلاف از قبل و در زمان تنظیم قرارداد عمرانی، مشخص شده باشد و طرفین بر آن توافق کرده باشند. برخی از مهمترین روشهای حل اختلاف عبارتند از:
توسل به میانجیگری
گاهی میتوان فرایند مذاکره را با ورود شخص ثالثی که در زمینه اختلاف تخصص دارد پیش برد. به بیان دیگر در این حالت نفر سومی که غالبا تخصص فنی ساختمانی و عمرانی دارد و طرفهای اختلاف آن را میشناسند، وارد فرایند مذاکره میشود و به طرفهای اختلاف توصیههایی برای حل مشکل میکند. نکته مهم این است که میانجی در مقام حل اختلاف تنها صلاحیت ارائه نظرات مشورتی دارد و نمیتواند طرفهای اختلاف را به پیروی از روش حل اختلاف خاصی مجبور کند.
ارجاع به داوری
امروزه توسل به داوری از پرطرفدارترین روشهای حل اختلاف محسوب میشود که به دلیل انعطاف بالای فرایند آن، میتوان مشکلات خاص ناشی از تفسیر هر قرارداد را به خوبی حل کرد. این روش در ماده ۵۳ شرایط عمومی پیمان هم تصریح شده است و در قوانین ایران هم به رسمیت شناخته شده است.
ارجاع اختلاف به داوری اغلب در زمانی صورت میگیرد که سایر روشهای حل اختلاف موفق نبوده و مشکل همچنان برقرار باشد. در واقع از داوری به عنوان راهحل نهایی حل اختلافات عمرانی یاد میشود.
رجوع به داوری از دو طریق عمده داوری موردی (رجوع به شخص حقیقی) یا داوری سازمانی (رجوع به شخص حقوقی برای تعیین داور) صورت میگیرد. در حالت اول طرفهای اختلاف، با معرفی داورانی متشکل از اشخاص معتمد و آگاه از امور فنی عمرانی و وقایع پرونده، سکان هدایت اختلاف را به دست این افراد میسپارند. این افراد هم با مطالعه دقیق قرارداد و اطلاع از سیر اختلاف سعی در ارائه راهکاری حقوقی برای حل اختلاف موجود میکنند و در نهایت اقدام به صدور رای درخصوص اختلاف میکنند. رای داور برای طرفهای اختلاف لازمالاجرا بوده و بهنوعی در حکم رای قاضی است.
در حالت دوم، پیشنهاد میشود اختلاف از طریق سازمان برنامه و بودجه پیگیری شود. در واقع اغلب، روش اصلی حل اختلاف از طریق داوری سازمانی در اختلافات ساختوساز رجوع به سازمان مذکور است. به این معنا که در صورت طی شدن مراحل بالا و عدم حل اختلاف، طرفین اختلاف میتوانند از طریق ارجاع موضوع به سازمان برنامه و بودجه درخواست شروع داوری داشته باشند. در صورت پذیرش درخواست طرفین توسط رئیس سازمان برنامه و بودجه، اختلاف برای داوری به مرجع حل اختلاف سازمان برنامه و بودجه که شورای عالی فنی نام دارد، ارجاع میشود و از آن طریق فرایند داوری آغاز میشود. مزیت بهرهمندی از این روش آن است که نهاد داوری شورای عالی فنی تسلط کافی بر موضوعات حقوقی ساختوساز و اختلافات عمرانی را دارد و میتواند اختلاف پیش آمده را به به نحو احسن رفع کند.
مشخصات داوران
نام و نام خانوادگی: امیرامیدی
شماره تماس: ۰۹۱۹۹۷۷۴۲۰۲
مکان: تهران
مدارک تحصیلی:
- کارشناسی حقوق
- کارشناسی مهندسی عمران-عمران
- کارشناسی ارشد مهندسی عمران-زلزله
_____________________________
نام و نام خانوادگی: راضیه ارمغانی
شماره تماس: ۰۹۱۹۹۷۷۴۲۰۲
مکان: تهران
مدارک تحصیلی:
- کارشناسی حقوق
- کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق